Przygotowanie do małżeństwa

Przygotowanie do sakramentu małżeństwa stanowi proces, który w założeniu trwa wiele lat i ma charakter stopniowy i ciągły. Adhortacja apostolska Jana Pawła II Familiaris consortio z 1981 r. wyróżnia podział na trzy główne etapy przygotowania: przygotowanie dalsze, przygotowanie bliższe i przygotowanie bezpośrednie. Podział ten obowiązuje do dnia dzisiejszego.

Tak poszczególne etapy przygotowania charakteryzuje dokument Familiaris consortio w pkt. 66:

Przygotowanie dalsze:

Przygotowanie dalsze zaczyna się już w dzieciństwie, w tej mądrej pedagogii rodzinnej, nastawionej na doprowadzenie dzieci do odkrycia siebie jako istot obdarzonych złożoną i bogatą psychiką oraz własną osobowością z jej mocnymi i słabymi stronami. Jest to okres, w którym powinno się zaszczepić szacunek dla każdej zdrowej wartości ludzkiej, tak w stosunkach międzyosobowych, jak i społecznych, z tym wszystkim co ma znaczenie dla kształtowania charakteru, dla opanowania i właściwego użycia własnych skłonności, dla sposobu widzenia i traktowania osób odmiennej płci itd. Ponadto wskazana jest, zwłaszcza u chrześcijan, mocna formacja duchowa i katechetyczna, która ukazałaby małżeństwo jako prawdziwe powołanie i posłannictwo, bez wykluczania możliwości złożenia Bogu całkowitego daru z siebie w pójściu za powołaniem kapłańskim czy zakonnym.

Przygotowanie bliższe:

(…) począwszy od stosownego wieku i przy właściwej katechezie, jakby katechumenacie — stanowi bardziej specyficzne przygotowanie do sakramentów, niejako do ponownego ich odkrycia. Ta odnowiona katecheza przygotowujących się do małżeństwa chrześcijańskiego jest ze wszech miar konieczna do tego, aby sakrament był sprawowany i przeżywany w należytym usposobieniu moralnym i duchowym. Religijna formacja młodych powinna być uzupełniona w odpowiednim momencie i na miarę konkretnych potrzeb, przygotowaniem do życia we dwoje. Przygotowanie to, ukazując małżeństwo jako relację międzyosobową mężczyzny i kobiety, relację, która winna być stale rozwijana, pobudzi do pogłębienia problemów płciowości małżeńskiej i odpowiedzialnego rodzicielstwa i związanej z tym podstawowej wiedzy medyczno-biologicznej. Skłoni również do bliższego zapoznania się z właściwymi metodami wychowania dzieci, ułatwiając także nabycie podstawowych elementów potrzebnych w uporządkowanym prowadzeniu rodziny (stała praca, odpowiednie środki finansowe, mądre zarządzanie, pojęcie ekonomii domowej itd).

Nie można wreszcie pominąć przygotowania do apostolstwa rodzinnego, do braterstwa i współpracy z innymi rodzinami, do czynnego włączenia się w stowarzyszenia, ruchy i inicjatywy mające na celu ludzkie i chrześcijańskie dobro rodziny.

Przygotowanie bezpośrednie:

Przygotowanie bezpośrednie do sprawowania sakramentu małżeństwa powinno się odbywać w miesiącach i tygodniach poprzedzających ślub, aby w ten sposób nadać nowe znaczenie, nową treść i nową formę tak zwanemu egzaminowi przedślubnemu, wymaganemu przez prawo kanoniczne. Konieczność takiego przygotowania, istniejąca zawsze i w każdym przypadku, tym bardziej jest nagląca, gdy chodzi o narzeczonych, którzy jeszcze wykazują braki i doświadczają trudności w doktrynie i praktyce życia chrześcijańskiego.

W 2023 r. ukazał się najnowszy dokument Dykasterii ds. Świeckich, Rodziny i Życia pt. Droga wtajemniczenia katechumenalnego dla życia małżeńskiego, który stanowi owoc Synodu Biskupów z 2016 r. i następującej po niej adhortacji apostolskiej Amoris laetitia papieża Franciszka. Dokument ten wprowadza sporo zmian w obowiązującym dotychczas sposobie przygotowania, nie zmieniając jednak zasadniczego podziału na przygotowanie bliższe, dalsze i bezpośrednie.

Praktyczny przewodnik dotyczący bezpośredniego przygotowania do sakramentu małżeństwa w Archidiecezji Krakowskiej pobrać można poniżej.